Urgente maatschappelijke opgaven

In deze bestuursrapportage rapporteren we over de voortgang van de Urgente maatschappelijke opgaven (UMO's). Deze opgaven staan centraal in de uitvoering van het Bestuursprogramma 2022-2026. Onder de verschillende thema’s en subthema’s gaan we op doelenniveau hier dieper op in.

	Wonen In het bestuursprogramma 2022-2026 hebben we het thema Wonen als urgente maatschappelijke opgave benoemd. De strategische doelen daarbij zijn om het woningtekort in onze gemeente te verminderen en de leefbaarheid in onze dorpen te behouden en te verbeteren. We willen dat er gebouwd wordt en dan vooral voor bepaalde doelgroepen: ouderen, starters en mensen in bijzondere woonvormen (bijvoorbeeld Tiny Houses). En we willen dat de kwaliteit van onze woningvoorraad verbetert en dat woningen goed geïsoleerd worden (dwarsverband met de urgente maatschappelijke opgave Duurzaamheid). Het woonprogramma is hierbij leidend. Deze doelen kunnen we niet in ons eentje bereiken. Hiervoor werken we samen met de woningbouwcorporaties, de provincie en marktpartijen, maar vooral ook met onze inwoners. Momenteel zijn we druk bezig met een haalbaarheidsonderzoek flexwonen en verplaatsbare Tiny houses. We liggen goed op schema om de gestelde doelen in de bestuursperiode te bereiken.

Wonen

In het bestuursprogramma 2022-2026 hebben we het thema Wonen als urgente maatschappelijke opgave benoemd. De strategische doelen daarbij zijn om het woningtekort in onze gemeente te verminderen en de leefbaarheid in onze dorpen te behouden en te verbeteren. We willen dat er gebouwd wordt en dan vooral voor bepaalde doelgroepen: ouderen, starters en mensen in bijzondere woonvormen (bijvoorbeeld Tiny Houses). En we willen dat de kwaliteit van onze woningvoorraad verbetert en dat woningen goed geïsoleerd worden (dwarsverband met de urgente maatschappelijke opgave Duurzaamheid). Het woonprogramma is hierbij leidend.

Deze doelen kunnen we niet in ons eentje bereiken. Hiervoor werken we samen met de woningbouwcorporaties, de provincie en marktpartijen, maar vooral ook met onze inwoners. Momenteel zijn we druk bezig met een haalbaarheidsonderzoek flexwonen en verplaatsbare Tiny houses. We liggen goed op schema om de gestelde doelen in de bestuursperiode te bereiken.

	Armoede en bestaanszekerheid Mede als gevolg van de oorlog in Oekraïne, de stijgende gasprijzen en de Toeslagenaffaire, zijn armoede en bestaanszekerheid meer in beeld gekomen. Uit onderzoek blijkt dat steeds meer inwoners ‘buiten de boot’ dreigen te vallen. Niet iedere inwoner is even goed in staat om de vraagstukken van deze tijd tegemoet te treden. We willen dit jaar een meer samenhangende visie op armoede en bestaanszekerheid creëren. Bij dit alles geldt dat we niet de illusie moeten hebben dat we het hele vraagstuk van armoede en bestaanszekerheid zelf kunnen oplossen. Vooral het Rijk heeft een grotere invloed, bijvoorbeeld via het inkomensbeleid.

Armoede en bestaanszekerheid

Mede als gevolg van de oorlog in Oekraïne, de stijgende gasprijzen en de Toeslagenaffaire, zijn armoede en bestaanszekerheid meer in beeld gekomen. Uit onderzoek blijkt dat steeds meer inwoners ‘buiten de boot’ dreigen te vallen. Niet iedere inwoner is even goed in staat om de vraagstukken van deze tijd tegemoet te treden. We willen dit jaar een meer samenhangende visie op armoede en bestaanszekerheid creëren.
Bij dit alles geldt dat we niet de illusie moeten hebben dat we het hele vraagstuk van armoede en bestaanszekerheid zelf kunnen oplossen. Vooral het Rijk heeft een grotere invloed, bijvoorbeeld via het inkomensbeleid.

	Preventie en inclusie Het cliché luidt dat voorkomen beter is dan genezen. Maar onder een cliché hangt vaak ook een waarheid. Voor onze gemeente is preventie belangrijk, omdat ze een waarde vertegenwoordigt, maar ook voortvloeit uit een noodzaak. Door ontwikkelingen als vergrijzing en een minder voorspelbaar Rijk, is het steeds belangrijker om op korte termijn te voorkomen dat we op lange termijn kosten moeten maken. Zo kunnen we het Sociaal Domein betaalbaar houden. Voor inclusie is de inclusieagenda van belang. Deze zal in het voorjaar van 2024 aan de orde komen in de gemeenteraad en geeft de stappen weer die we binnen de gemeentelijke organisatie en in de samenleving gaan zetten. In het najaar van 2023 heeft, vooruitlopend op de inclusieagenda, al een actieve invulling van de regenboogweek plaatsgevonden. Daarnaast zijn we dit jaar met een inclusiepanel gestart.

Preventie en inclusie

Het cliché luidt dat voorkomen beter is dan genezen. Maar onder een cliché hangt vaak ook een waarheid. Voor onze gemeente is preventie belangrijk, omdat ze een waarde vertegenwoordigt, maar ook voortvloeit uit een noodzaak. Door ontwikkelingen als vergrijzing en een minder voorspelbaar Rijk, is het steeds belangrijker om op korte termijn te voorkomen dat we op lange termijn kosten moeten maken. Zo kunnen we het Sociaal Domein betaalbaar houden.

Voor inclusie is de inclusieagenda van belang. Deze zal in het voorjaar van 2024 aan de orde komen in de gemeenteraad en geeft de stappen weer die we binnen de gemeentelijke organisatie en in de samenleving gaan zetten. In het najaar van 2023 heeft, vooruitlopend op de inclusieagenda, al een actieve invulling van de regenboogweek plaatsgevonden. Daarnaast zijn we dit jaar met een inclusiepanel gestart.

	Zorg dichterbij en voorzieningen Momenteel zijn twee buurtkamers in Borger-Odoorn gerealiseerd. In Nieuw-Buinen en Valthermond kunnen inwoners op een laagdrempelige wijze langskomen met vragen. Of gewoon een kopje koffie drinken. In de buurtkamers zijn het sociaal team, de wijkagent, de medewerker van de woningbouwcorporatie of de gebiedscoordinator van de gemeente regelmatig aanwezig. In 2024 willen we de buurtkamers evalueren. Belangrijke voorwaarde om ook zorg dichterbij te organiseren, is samenwerking met partners in de keten zorg-wonen-welzijn. We willen het gelijknamige platform in 2024 een nadrukkelijke vorm geven.

Zorg dichterbij en voorzieningen

Momenteel zijn twee buurtkamers in Borger-Odoorn gerealiseerd. In Nieuw-Buinen en Valthermond kunnen inwoners op een laagdrempelige wijze langskomen met vragen. Of gewoon een kopje koffie drinken. In de buurtkamers zijn het sociaal team, de wijkagent, de medewerker van de woningbouwcorporatie of de gebiedscoordinator van de gemeente regelmatig aanwezig.

In 2024 willen we de buurtkamers evalueren.
Belangrijke voorwaarde om ook zorg dichterbij te organiseren, is samenwerking met partners in de keten zorg-wonen-welzijn. We willen het gelijknamige platform in 2024 een nadrukkelijke vorm geven.

	Duurzaamheid Als gemeente willen we met meer focus werken aan de opgaven met betrekking tot duurzaamheid. De doelen en onze aanpak hebben we uitgewerkt in de Duurzaamheidsagenda 2024-2028 "Samen duurzaam doen", waarbij de focus ligt op de middellange termijn (2030). We doen dat aan de hand van vijf thema’s: energietransitie, klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit, natuur & biodiversiteit en circulaire economie. In april 2024 is de duurzaamheidsagenda vastgesteld door de gemeenteraad. De volgende stap is om te komen tot een uitvoeringsprogramma. In dit uitvoeringsprogramma geven we concreet aan waar we op kortere termijn aandacht aan besteden en wat we daarin gerealiseerd willen hebben. Ook wordt monitoring en communicatie hier een essentieel onderdeel van. Een belangrijke opgave waaraan we de komende jaren gaan werken is het verduurzamen van woningen en andere gebouwen. Onze gemeente bevat naar verhouding veel woningen die onvoldoende geïsoleerd zijn. Het levert daardoor veel op als we woningeigenaren ondersteunen bij het nemen van isolatiemaatregelen. Met wijkuitvoeringsplannen gaan we samen met inwoners een plan uitwerken hoe we hun wijk in de toekomst van het aardgas af kunnen halen. Omdat de ruimtelijke ordening meer gestuurd zal worden vanuit water en bodem, gaan we bij aanpassingen in de openbare ruimte meer rekening houden met ruimte voor en opslag van water. Tenslotte willen we elektrisch rijden stimuleren door op strategische plekken laadinfrastructuur te realiseren.

Duurzaamheid

Als gemeente willen we met meer focus werken aan de opgaven met betrekking tot duurzaamheid. De doelen en onze aanpak hebben we uitgewerkt in de Duurzaamheidsagenda 2024-2028 "Samen duurzaam doen", waarbij de focus ligt op de middellange termijn (2030). We doen dat aan de hand van vijf thema’s: energietransitie, klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit, natuur & biodiversiteit en circulaire economie.

In april 2024 is de duurzaamheidsagenda vastgesteld door de gemeenteraad. De volgende stap is om te komen tot een uitvoeringsprogramma. In dit uitvoeringsprogramma geven we concreet aan waar we op kortere termijn aandacht aan besteden en wat we daarin gerealiseerd willen hebben. Ook wordt monitoring en communicatie hier een essentieel onderdeel van.

Een belangrijke opgave waaraan we de komende jaren gaan werken is het verduurzamen van woningen en andere gebouwen. Onze gemeente bevat naar verhouding veel woningen die onvoldoende geïsoleerd zijn. Het levert daardoor veel op als we woningeigenaren ondersteunen bij het nemen van isolatiemaatregelen. Met wijkuitvoeringsplannen gaan we samen met inwoners een plan uitwerken hoe we hun wijk in de toekomst van het aardgas af kunnen halen. Omdat de ruimtelijke ordening meer gestuurd zal worden vanuit water en bodem, gaan we bij aanpassingen in de openbare ruimte meer rekening houden met ruimte voor en opslag van water. Tenslotte willen we elektrisch rijden stimuleren door op strategische plekken laadinfrastructuur te realiseren.

	Participatie Inwonersparticipatie is een belangrijke leidraad in het bestuursprogramma 2022-2026. Het doel daarbij is om inwoners te betrekken bij besluitvorming waar zij direct effect van hebben. Bovendien is het soms goed om de creativiteit onder inwoners in te zetten. Bestuurders of ambtenaren hebben echt niet alle wijsheid in pacht. Met het aanstellen van een participatieadviseur, willen we het bewustzijn onder inwoners en gemeente vergroten. Het is dus breder dan alleen participatie in het kader van de Omgevingswet

Participatie

Inwonersparticipatie is een belangrijke leidraad in het bestuursprogramma 2022-2026. Het doel daarbij is om inwoners te betrekken bij besluitvorming waar zij direct effect van hebben. Bovendien is het soms goed om de creativiteit onder inwoners in te zetten. Bestuurders of ambtenaren hebben echt niet alle wijsheid in pacht. Met het aanstellen van een participatieadviseur, willen we het bewustzijn onder inwoners en gemeente vergroten. Het is dus breder dan alleen participatie in het kader van de Omgevingswet